ព្រះពុទ្ធត្រាស់ដឹងអ្វី?

វេបសាយទាំងអស់ParamatthaLight. ParamatthaLight. ពន្លឺប…Edit Site00 Comments in moderationថ្មីកែទំព័ររទេះសួស្ដី, ParamatthaParamattha’s avatarរំលង ទៅខ្លឹមសារParamatthaLight. ParamatthaLight. ពន្លឺបរមត្ថធម៌Aboutព្រះពុទ្ធត្រាស់ដឹងអ្វី ?ព្រះពុទ្ធត្រាស់ដឹងអ្វី ?នាមធម៌(ធាតុដឹង) រូបធម៌(ធាតុមិនដឹង) ភាគ ១. . . រូបធម៌(ធាតុមិនដឹង )

ពាក្យដែលសម្មាសម្ពុទ្ធត្រាស់ដឹងមិនមានអ្វីក្រៅអំពីរបស់ដែលដឹងជុំវិញយើង។និងនៅក្នុងខ្លួនយើងទាំងអស់ តែដោយពុំមានការពិចារណាសង្កេតមើលធម្មជាតិ ។នៅពេលយើងមានកំណើតមកយើងឃើញអ្វីៗដែលនឹងជុំវិញវិញយើងពុំមានអ្វីឆ្ងល់ឡើយ។តែអ្នកមានឧបនិស្ស័យសូម្បីតែអ្វីបន្តិចបន្តួចក៏លោកឆ្ងល់ដែរ។បើលោកមិនបានសង្កេតទេយើងឃើញថានៅក្នុងពិភពលោកយើងនេះមានបញ្ហាមានរបស់មានវត្ថុរាប់មិនអស់។ តែតាមការពិតបើកពិនិត្យឲ្យច្បាស់ ដោយធ្វើសង្ខេប មានតែវត្ថុពីរយ៉ាងមិនមានអ្វីលើសពីនេះឡើយ។ អ្វីទៅវត្ថុពីរយ៉ាងដែលជារបស់ពិតប្រាកដដែលព្រះអង្គសន្មតថា បរមត្ថធម៌គឺជារបស់ដែលមានពិតប្រាកដ នៅក្នុងធម្មជាតិយើងនេះដែលមិនអាចប្រកែកបាន ។នៅពេលដែលខ្ញុំបាទនិយាយថាវត្ថុពីរយ៉ាងនៅក្នុងធម្មជាតិ ដែលជារបស់ពិតប្រាកដព្រះពុទ្ធសម្ដែងថាជាបរមត្ថធម៌ ពាក្យនេះប្រែមកធម្មតាគឺជាពាក្យឧត្តមពិតក្រៃលែងយើងមិនដែលធ្លាប់ឮទេ។ ពិតប្រាកដដែលមាននៅក្នុងពិភពលោកយើងនេះវត្ថុពីរយ៉ាងគឺ ធម្មជាតិដែលមានវិញ្ញាណដែលយើងទាំងអស់គ្នាសម្គាល់ថាសត្វលោក និងវត្ថុដែលមិនមានវិញ្ញាណគឺវត្ថុទាំងអស់ដែលមិនមានចិត្តគ្រប់គ្រងឬវិញ្ញាណគ្រប់គ្រង) ដូច្នេះវត្ថុទាំងពីរនេះដែលជាឬសជាមូល និងហេតុទាំងឡាយទាំងអស់នៅក្នុងពិភពលោកយើងនេះ។ខ្ញុំបាទមានជំនឿថាអ្នកដែលចូលចិត្តពិចារណាលោកពុំមានអ្វីប្លែកទេដែលខ្ញុំបាទធ្វើអត្ថាធិប្បាយនេះ។ សូម្បីតែពាក្យធម៌ក៏មានអ្នកខ្លះមិនទាន់បានដឹងពិតប្រាកដ។ ពាក្យធម៌ជាទូទៅគឺធម្មជាតិ។ ដើម្បីឲ្យងាយស្រួលយល់ពាក្យជាទូទៅ ហៅថាសត្វលោក។ពាក្យសត្វលោកមួយម៉ាត់បែកចេញជាសាខារាប់មិនអស់។ពាក្យព្រះអង្គមួយមួយពាក្យមួយពាក្យគឺជាមូលនៃការយល់ដឹងនៅក្នុងពាក្យនោះ។យ៉ាងណាមិញធម្មជាតិទាំងឡាយក៏ដូចគ្នា។កាលបើយើងឃើញមូលរបស់ធម្មជាតិនោះមានតែមួយតែសាខាមានច្រើន។ធម្មជាតិដែលមានវិញ្ញាណព្រះអង្គឲ្យឈ្មោះថា នាមធម៌ជាធាតុដឹង ឯធម្មជាតិដែលមិនមានវិញ្ញាណព្រះអង្គឲ្យឈ្មោះថារូបធម៌ ពាក្យថ្មីដែលយើងមិនដែលឮលើកលែងតែអ្នកបានសិក្សា។សួររកហេតុផល តើនាមធម៌ជាអ្វី? ឯរូបធម៌ជាអ្វី?ដោយសារញាណរបស់ព្រះអង្គគឺបញ្ញាដែលមិនអាចវាស់បាន។នៅក្នុងលោកយើងនេះពុំមានអ្វីដែលជាអាថ៌កំបាំងរបស់ព្រះសាស្ដារឡើយ។ខ្ញុំបាទផ្អាកប៉ុណ្ណេះ គ្រាន់តែឲ្យស្គាល់លក្ខណៈរបស់ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធបន្តិចបន្តួចខ្លះបើឱ្យខ្ញុំបាទអត្ថាធិប្បាយការយល់ដឹងនិងលក្ខណៈគុណធម៌របស់ព្រះសាស្ដា មិនដឹងជាចប់នៅពេលណាទេព្រោះមានច្រើនណាស់។ខ្ញុំបាទនឹងចាប់ផ្ដើមធ្វើអត្ថាធិប្បាយអំពីធម្មជាតិដែលអត់មានវិញ្ញាណមុនគឺរូបធម៌តើព្រះអង្គបានបង្ហាញអ្វីខ្លះឲ្យយើងដឹងឯការដឹងនេះទៅតាមសមត្ថភាពរបស់ខ្ញុំបាទ។ហើយខ្ញុំបាទជឿថានឹងមានអ្នកប្រាជ្ញដទៃបណ្ឌិតនិងយល់ជ្រៅជាងខ្ញុំ។សំណេរដែលខ្ញុំសរសេរ ហើយនិងសរសេររហូតដល់ទីបញ្ចប់ ខ្ញុំបាទបានសរសេររួចអស់ហើយ នៅប្រទេសរបស់ខ្ញុំគឺប្រទេសខ្មែរ ចំពោះមិត្តភក្កិទាំងអស់ដែលបានស្គាល់ខ្ញុំបាន។ចំណែកបញ្ហាដែលយល់ឬមិនយល់នោះគឺទៅតាមឧបនិស្ស័យអធ្យាស្រ័យរបស់បុគ្គលម្នាក់ៗដែលលោកយល់ច្រឡំដោយសារអវិជ្ជាជាហេតុ។វដោយយល់ថាការត្រាស់ដឹងមិនមែនសម្រាប់ជនជាតិរបស់មួយណាទេគឺសម្រាប់សត្វលោកទាំងអស់នៅក្នុងចក្រវាឡបើមានឧបនិស្ស័យ។ព្រះអង្គសម្ដែងថាបើគេយកវត្ថុដែលមិនមានចិត្តគ្រប់គ្រង យកទៅបំបែកឲ្យតូចបំផុត។ដែលគេឈប់បំបែកបានតែតូចបំផុតជាងគេឈ្មោះថា កលាបវូប ដែលមាននៅក្នុងមួយកលាបរូបនោះមាន រូប ៨ ទៀតដែលកើតរលត់ព្រមគ្នាពុំអាចបែកគ្នាបានឡើយ កលាបរូប ដែលមានរូប ៨ នៅក្នុងនោះគឺ បថថវី(ដី)វាយោ(ខ្យល់)តេជោ(ភ្លើង)អបោ(ទឹក)និងវិស័យរូប៤ទៀតគឺវណ្ណៈរូប(ពណ៌) គន្ធរូប(ក្លិន) រសរូប(រសជាតិ) ឧជ:រូប (អាហារ)។ ដូច្នេះ ១កលាបមានរូប ៨ ដូចអត្ថាធិប្បាយមកនេះដែលព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធឲ្យឈ្មោះថា អវិនិព្ភោគរូប រូបទាំងអស់កើតរលត់កើតរលត់យ៉ាងរហ័សដែលមិនអាចរាប់បាន។ព្រះអង្គសម្ដែងថាក្នុងមួយផ្ទាត់ដៃរូបកើតរលត់ច្រើនណាស់ប្រហែលមួយសែនកោដដង(ចំនួននេះខ្ញុំបញ្ជាក់សម្រាប់ជាការយល់ថាមានច្រើនដូចនេះ)រូបចាស់រលត់ជាបច្ច័យឲ្យរូបថ្មីកើតឡើង អ្វីៗដែលមាននៅលើរូបចាស់ពេលដែលរលត់បានផ្ទេរមកឲ្យរូបថ្មី។ រូបចាស់ដែលរលត់ទៅហើយមិនអាចកើតឡើងទៀតទេរូបដែលកើតរលត់ព្រះអង្គសម្ដែងថាបើគេយកវត្ថុដែលមិនមានចិត្តគ្រប់គ្រង យកទៅបំបែកឲ្យតូចបំផុត។ដែលគេឈប់បំបែកបានតែតូចបំផុតជាងគេឈ្មោះថា កលាបវូប ដែលមាននៅក្នុងមួយកលាបរូបនោះមាន រូប ៨ ទៀតដែលកើតរលត់ព្រមគ្នាពុំអាចបែកគ្នាបានឡើយ កលាបរូប ដែលមានរូប ៨ នៅក្នុងនោះគឺ បថថវី(ដី)វាយោ(ខ្យល់)តេជោ(ភ្លើង)អបោ(ទឹក)និងវិស័យរូប៤ទៀតគឺវណ្ណៈរូប(ពណ៌) គន្ធរូប(ក្លិន) រសរូប(រសជាតិ) ឧជ:រូប (អាហារ)។ ដូច្នេះ ១កលាបមានរូប ៨ ដូចអត្ថាធិប្បាយមកនេះដែលព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធឲ្យឈ្មោះថា អវិនិព្ភោគរូប រូបទាំងអស់កើតរលត់កើតរលត់យ៉ាងរហ័សដែលមិនអាចរាប់បាន។ព្រះអង្គសម្ដែងថាក្នុងមួយផ្ទាត់ដៃរូបកើតរលត់ច្រើនណាស់ប្រហែលមួយសែនកោដដង(ចំនួននេះខ្ញុំបញ្ជាក់សម្រាប់ជាការយល់ថាមានច្រើនដូចនេះ)រូបចាស់រលត់ជាបច្ច័យឲ្យរូបថ្មីកើតឡើង អ្វីៗដែលមាននៅលើរូបចាស់ពេលដែលរលត់បានផ្ទេរមកឲ្យរូបថ្មី។ រូបចាស់ដែលរលត់ទៅហើយមិនអាចកើតឡើងទៀតទេរូបដែលកើតរលត់មានបួនលក្ខណៈ ១ ឧបចយ រូបកើតដំបូង ២ សន្តតិរូបរូបកំពុងចំរើន ជរតារូបរូប្្្រុឌទ្រោ អនិច្ចតារូបរូបរលត់ ដូច្នេះបើគិតទាំងលក្ខណៈរូបមិនមែនត្រឹមតែប្រាំបីទេដែលមិនអាចបែកគ្នា អាចនិយាយថារូប ១២ ដែលមិនអាចបែកគ្នាបាន។ដូច្នេះមួយកលាបរូបគឺជាចំណែកតូចបំផុតរបស់វត្ថុធំៗ ដើម្បីឲ្យកើតទៅជាវត្ថុធំៗវិញមិនដឹងជាមានចំនួនប៉ុន្មានកលាបទើបអាចកើតបានជារូបធំតូចទៅតាមចំនួននោះឯង។ដើម្បីផ្គុំគ្នាបានពីកលាប១ទៅកលាប១ ត្រូវមានអាកាសរុបមួយទៀត ដែលហៅថា បរិច្ឆេតរូប តាមការអត្ថាធិប្បាយពីខាងលើមកដោយមានរូបមន្តរបស់ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធឲ្យឃើញថារូបទាំងអស់គ្មានលើកលែងឲ្យតែរូបមិនមានចិត្តគ្រប់គ្រងគឺមាន១៣រូប។ថែមទាំងរូបដែលមានចិត្តគ្រប់គ្រងទាំងអស់គឺ២៨រូបរូបដែលមានចិត្តគ្រប់គ្រងខ្ញុំបាទនឹងធ្វើអត្ថាធិប្បាយទៅថ្ងៃក្រោយ។ព្រះអង្គសម្ដែងនៅកលាមសូត្រថា កុំអាលជឿគម្ពីរកុំអាលជឿថាសមណនោះជាគ្រូយើងបើមិនទាន់យល់ច្បាស់ពិតប្រាកដដោយខ្លួនឯង។ឥឡូវនេះព្រះអង្គសម្ដែងអំពីកលាបតើអាចជឿព្រះអង្គបានទេ?លើកក្រោយខ្ញុំនឹងធ្វើអត្ថាធិប្បាយរឿងនេះ។អធិប្បាយទៅថ្ងៃក្រោយ។

បន្តទៅ ភាគ២។ https://paramatthalight.wordpress.com/wp-admin/post.php?post=134&action=edit

English part1.

What is Buddha’s enlightenment?Nāma-dhamma (Knowing Elements) & Rūpa-dhamma (Unknowing Elements) – Part 1The words of the Buddha encompass nothing beyond what is to be known around us and within us. But without careful contemplation and observation of nature, we live from birth seeing what surrounds us without doubt or question. However, for one with spiritual inclination (upanissaya), even the subtlest things can provoke deep questions.When we don’t contemplate, we perceive the world as filled with countless problems and objects. But upon deeper examination and summary, there are truly only two types of ultimate realities—no more than that. These two realities, as declared by the Buddha to be paramattha-dhamma, are the only undeniable, actual phenomena in existence.One is conscious phenomena (nāma-dhamma) and the other is non-conscious phenomena (rūpa-dhamma). These are not found in books or theories, but in direct natural experience. The Buddha did not speak of anything mysterious—just these essential elements of reality.Many still do not understand the true meaning of the term “dhamma.” Dhamma generally refers to nature, and what we call the world of beings (sattaloka) is simply a mass of these two realities. All words of the Buddha carry foundational truths. Similarly, all aspects of nature are rooted in one essence, with many branches.Nāma-dhamma is that which knows—it includes consciousness and mental factors.Rūpa-dhamma is that which does not know—it includes all non-conscious material phenomena. These terms are rarely encountered unless one has studied deeply.By the unmeasurable wisdom of the Buddha, there is no mystery in this world he didn’t illuminate. If I were to explain in full detail the nature and qualities of the Buddha, it would be endless.So I will begin this explanation with rūpa-dhamma, the non-knowing aspect of nature, and share what the Buddha revealed about it, based on my understanding and confidence. Scholars and wise people may understand even deeper.The smallest indivisible unit of materiality, according to the Buddha, is called a kalāpa—a group of eight inseparable elements:Earth (paṭhavī)Water (āpo)Fire (tejo)Air (vāyo)Color/form (vaṇṇa)Odor (gandha)Taste (rasa)Nutriment (ojā)These eight always arise and perish together. This group is known as Avinibhoga-rūpa (inseparable material phenomena). All materiality arises and ceases at unimaginable speed—so fast that in a single finger snap, billions of formations and dissolutions happen (the number is symbolic, to show vastness).Old matter conditions new matter. The old disappears completely; what was transferred is the causal continuity. Thus, four characteristics are described for rūpa:Arising (upacaya)Continuity (santati)Decay (jaratā)Dissolution (aniccatā)These are sometimes summarized as twelve aspects within a kalāpa.To connect each kalāpa into the structure of larger materiality, there is also space (ākāsa), which allows distinction between particles, called paricchedarūpa. This completes the group of 13 non-conscious rūpas. Including mind-influenced rūpas, the total becomes 28 types.In the Kalāmasutta, the Buddha said not to believe merely by scriptural authority or teachers’ words unless one realizes truth through direct understanding.Now, can we believe the Buddha’s teaching on kalāpa? That will be further explained in the next

continue part2 https://paramatthalight.wordpress.com/wp-admin/post.php?post=134&action=edit

section.Français–

Que le Bouddha a-t-il réalisé ?Nāma-dhamma (éléments conscients) & Rūpa-dhamma (éléments non-conscients) – Partie 1Les paroles du Bouddha ne concernent rien d’autre que ce qui est à connaître autour de nous et en nous-mêmes. Pourtant, sans observation attentive de la nature, nous vivons notre existence en voyant les choses sans jamais nous questionner. Pour ceux qui ont des dispositions spirituelles (upanissaya), même de petites choses peuvent éveiller de grandes questions.Sans observation profonde, on a l’impression que le monde est rempli d’innombrables objets et problèmes. Mais en résumé, lorsqu’on examine en vérité, il n’y a que deux réalités fondamentales, pas plus. Ce sont celles que le Bouddha a désignées comme les dhammas ultimes (paramattha-dhamma), vérités incontestables dans la nature.L’une est le phénomène conscient (nāma-dhamma),et l’autre est le phénomène non-conscient (rūpa-dhamma).Ce ne sont pas des idées abstraites ou des mythes, mais des réalités naturelles. Le Bouddha n’a rien caché. Il a simplement décrit l’essentiel.Beaucoup ne comprennent pas encore le mot « dhamma ». En général, « dhamma » signifie la nature. Ce que nous appelons le monde des êtres (sattaloka) n’est qu’un assemblage de ces deux réalités.Chaque mot du Bouddha contient une sagesse profonde. Comme la nature a une seule racine mais d’innombrables branches, de même tout phénomène se ramène à ces deux aspects :Nāma-dhamma : ce qui connaît, c’est-à-dire la conscience et les facteurs mentaux.Rūpa-dhamma : ce qui ne connaît pas, ce sont les éléments matériels sans conscience.Ces termes peuvent sembler nouveaux, sauf pour ceux qui ont étudié en profondeur.La sagesse du Bouddha est incommensurable. Il n’y a rien dans le monde qu’il n’ait révélé. Si je voulais expliquer toutes les qualités du Bouddha, ce ne serait jamais terminé.Je commence donc par rūpa-dhamma, les éléments non-conscients. Le Bouddha a expliqué que la plus petite unité de matière est le kalāpa, un groupement de huit éléments inséparables :1. Terre (paṭhavī)2. Eau (āpo)3. Feu (tejo)4. Air (vāyo)5. Couleur (vaṇṇa)6. Odeur (gandha)7. Goût (rasa)8. Nourriture (ojā)Ces huit éléments apparaissent et disparaissent ensemble. Ce sont les rūpas inséparables (Avinibhoga-rūpa).Les phénomènes matériels naissent et cessent à une vitesse inconcevable : dans un seul claquement de doigt, ils apparaissent et disparaissent des milliards de fois (le nombre est symbolique pour indiquer l’immensité).Les anciens rūpas conditionnent l’apparition des nouveaux. Le vieux disparaît à jamais, tandis que les propriétés se transmettent.Il existe quatre caractéristiques du rūpa :1. Apparition (upacaya)2. Continuité (santati)3. Vieillissement (jaratā)4. Disparition (aniccatā)En résumé, un kalāpa contient douze aspects de réalité.Entre chaque kalāpa, il y a l’espace séparateur (ākāsa), appelé pariccheda-rūpa, qui permet aux kalāpas de ne pas se chevaucher.Ainsi, les rūpas non-conscients sont au nombre de 13, et avec ceux influencés par l’esprit, le total est de 28 types de rūpa.Dans le Kālāma Sutta, le Bouddha conseille :« Ne croyez pas simplement sur la base des écritures, ni parce qu’un enseignant l’a dit ; comprenez par vous-même avec clarté. »Alors, devons-nous croire le Bouddha lorsqu’il parle des kalāpas ? Cette question sera développée plus tard.—Réponse directe àសំណួរអ៊ំ៖Oui អ៊ំ, si une personne a intérêt sincère, avec un esprit ouvert et une volonté de contempler profondément, elle peut comprendre ces vérités. Bien sûr, certaines parties nécessitent une étude progressive, mais même une compréhension partielle de ces points éveille déjà une sagesse au-delà de la vision ordinaireParamatthaLight. ParamatthaLight. ពន្លឺបរមត្ថធម៌ប្លកអំពីម្ចាស់ប្លកFAQsម្ចាស់ប្លកEventsShopPatternsរូបរាងTwenty Twenty-FiveDesigned with WordPress

Continuer partie 2. https://paramatthalight.wordpress.com/wp-admin/post.php?post=134&action=edit